Data Tab

General information
Designation
Poem
Title / Name
Couplets / Mandinades – Lamentations
Place of origin
Amorgos
Description
Recording information
Location
Hora, Amorgos
Place
Unkown
Date
02/01/1984
Occasion
Free discussion
Singers
Instrumentalists
Information about the song
Metric Analysis
Iambic fifteen syllable
Facts about the music
Glossary of verses
Glossary

i) Λιμπίζομαι: νιώθω μεγάλη επιθυμία, ορέγομαι, λαχταρώ [<μεσν. λιμβίζομαι > μεταγν. λιμβός = λαίμαργος].
ii) Ντριτσάρω: στρέφω
iii) Καρναπάς (ο): το νεκροταφείο. Ονομασία του Νεκροταφείου της Χώρας Αμοργού. Βρίσκεται Νότια του χωριού στο λόφο των Μύλων
iv) Γκόλφι (το): το εγκόλπιο.
v) αποδοσίδι: δώρο εκ πραγμάτων αποτελούμενο (τυρί, παξιμάδι, κλπ). Η λέξη συναντιέται στις Κυκλάδες. Βλ. Ν. Ανάλ. τ. Α’σ. 135. παρ. 43. Επίσης Αντ. Πασπάτη-Χ Γλωσ. σ. 82 λ. αποδοσίδια σε παρόμοιο μοιρολόϊ.
vi) Σιρίκι (το): είδος κόκκινης βαφής [<συρίκιον, υποκορ. του επιθ. συρικόν (ενν. χρώμα)].

Classifications
By Content
Couplets/Mantinades Dirges / Lamentations
By Kind
Folk creator-related
By occasion
Observations

Δίστιχα / Μαντινάδες – Μοιρολόγια (Σύνολο: 149).

Δίστιχα 2, 4, 6-7, 10-11, 14, 16, 20-23, 26-27, 34, 39, 41-42, 44-48, 51, 54, 58, 60-61, 64-67, 70-71, 74-76, 78, 80, 82-85, 91, 93, 95, 102, 106-107, 110, 112, 119-120, 122, 124, 130, 132-134, 136, 138-142, 148 (Σύνολο: 63).
Πηγή: Άννα Πρασίνου – Λάμπρου, «Τραγούδια που λέγονταν στην Αμοργό», Αμοργιανά 10, (2004): 43-50.

Δίστιχα 1, 3, 5, 8-9, 12-13, 15, 17-19, 24-25, 28-33, 35-38, 40, 43, 49-50, 52-53, 55-57, 59, 62-63, 68-69, 72-73, 77, 79, 81, 86-90, 92, 94, 96-101, 103-105, 108-109, 111, 113-118, 121, 123, 125-129, 131, 135, 137, 143-147, 149 (Σύνολο: 86).
Πηγή:
Αρχείο Γεωργίου Μαύρου.

  1. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το συγκεκριμένο δίστιχο ειπώθηκε το Νοέμβριο του 1910 στο θάνατο του Νικήτα Βλαβιανού (του Λιού), προπάππου του ιδίου. Το είπε ο γιος του ο Μιχάλης Βλαβιανός.
  2. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ρηνιώ Ιωαννίδου-Κριακού, 93 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο αποτελεί απόηχο των αρπαγών γυναικών από Τούρκους.
  3. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Αννα Κ. Γιαννακού, (του Φιγουρινιού), 74 ετών, από τη Χώρα.
  4. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν μοιρολόϊ που είπε η Σοφία Μ. Συνοδινού (γένος Ι. Γαβαλά), κόρη του λαϊκού ποιητή Ι. Γαβαλά (Γιάννη του Πέτρου), στο θάνατο του άντρα της Μιχάλη (Γραίου). Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο έμεινε πολύ ζωντανό στη μνήμη των νεότερων και λίγο περιγελαστικά λόγω της αφελούς μοιρολογήτρας. Όμως το να σφάξει το γίδι της για να είναι ευχαριστημένος ο άντρας της πριν πεθάνει, πάμφτωχη και με μοναδικό πόρο ζωής αλλά και με στενή συναισθηματική σχέση με τα ολίγα ζώα της, ήταν μεγάλη θυσία για εκείνη. Σημειώνει επίσης ο Γ. Μαύρος ότι ο πρώτος στίχος είναι στερεότυπο σε μοιρολόγια και συμπληρώνεται ανάλογα με την περίσταση.
  5. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ελένη Γ. Συμιγδαλά, 60 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο είχε πει η μητέρα της πληροφορήτριάς, Ουρανία Ν. Γιαννακού (Λεσκέραινα), στο θάνατο του γιού της από πνιγμό στο Βιόκαστρο, βραχόνησο στην περιοχή της Αγίας Άννας.
  6. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η:  Άννα Κ. Γιαννακού, 74 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λέγεται σαν μοιρολόϊ αλλά και ως ερωτικό δίστιχο χωρισμού.
  7. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδου και η Πλυτώ Γεpάκη, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λεγόταν την ώρα που το φέρετρο πλησιάζει τη Μητρόπολη.
  8. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Βιργινία Γ. Ρούσσου, 82 ετών, αγράμματη, από την Καλοταρίτισσα. (Το δίστιχο υπάρχει και στη συλλογή της Άννας Πρασίνου – Λάμπρου).
  9. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ρηνιώ Ι. Οικονομίδη, 70 ετών, Χώρα η οποία το είπε για τον άντρα της το 1979. Δεύτερη πληροφοριοδότρια για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η Ειρήνη Ι. Οικονομίδη, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λεγόταν από γυναίκα για τον άντρα της αλλά και στον αποχωρισμό ερωτευμένων.
  10. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν μοιρολόϊ της Βαγγελιώς Θεολογίτη που ειπώθηκε το 1966, στο θάνατο Ε. Σίμου, Προέδρου Καταπόλων.
  11. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγελία Γ. Γιαννακού, 74 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λεγόταν από κόρη για το γέρο πατέρα της.
  12. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ουρανία Γ. Αρτέμη, 60 ετών, από τη Χώρα.
  13. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Θεώνη Γαβαλά, 80 ετών, από τον Ποταμό.
  14. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγελία Γ. Γιαννακού (Κεριώτισσα), 75 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ήταν μοιρολόϊ του 1918, για το θάνατο του Ν. Πολυχρόνη από τη γρίππη.
  15. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Βιργινία Ρούσσου, (το Βεργούδι), 82 ετών. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ήταν μοιρολόϊ για άνθρωπο νέο. (Το δίστιχο υπάρχει και στη συλλογή της Άννας Πρασίνου – Λάμπρου).
  16. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ουρανία Γ. Αρτέμη, 77 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το μοιρολόϊ είπε η παπαδιά Καλλιώ Ι. Νομικού (Παπαγιανού) στο θάνατο του άντρα της παπα- Γιάννη Κ. Νομικού, ενορίτη Ποταμού, αντικρίζοντας ενορίτες Γιαλίτες που είχαν έρθει στη Χώρα για την κηδεία του, το 1956.
  17. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητής του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν ο: Στάθης Ι. Νομικός, 78 ετών, αγρότης-ναυτικός, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το μοιρολόϊ ειπώθηκε για μυλωνά στο Βρούτση από τη γυναίκα του.
  18. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητής του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν ο: Γ. Ν. Συνοδινός, 80 ετών, αγρότης, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το είπε η (το) Πλητώ της Καψαλούς.
  19. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητές του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν οι: Μαργαρώ Μ. Ρούσσου, 87 ετών, από τα Κατάπολα και ο Γ. Ν. Συνοδινός, 80 ετών, αγρότης, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος τα ακόλουθα: Η θλίψη για το χαμό του αγαπημένου της την περιορίζει από τις εξόδους. Η πληροφορήτρια αναφέρει ότι είναι Γιαλίτικο μοιρολόϊ. Όμως το ίδιο από άλλους αποδίδεται μαζί με άλλο παρόμοιο για το χαμό του γάτου της στη Πλητώ της Καψαλούς, φιλόζωης που κατοικούσε στο Σταυρό και αγαπούσε πολύ τα ζώα της. Η επανάληψη του πρώτου ημιστίχιου αλλά και η χρήση των ονομάτων Κάστελλας-Πεταλίδι, αποκλείουν την καταγωγή από τη Γιάλη. Ο Μακαρίτης Γ. Συνοδινός, κάτοικος για πολλά χρόνια της περιχής Σταυρού, μου είχε πει το 1987 ότι η γριά Πλητώ της Καψαλούς έκλαιγε και μοιρολογότανε το γάτο της λέγοντας και το δίστιχο 29. Λογικά δε μπορεί Γιαλίτισσα να αναφέρεται στο Πεταλίδι και στο Κάστελλα ενώ από την πεpιοχή Μουκάλα του Σταυρού κάποιος τα βλέπει και τα χρησιμοποιεί στο πόνο του. Ο αποκλεισμός της Παναγίας της Επανοχωριανής πιστεύω μπορεί να γίνεται από τη μοιρολογήτρα για δυο λόγους: α) για λόγους κλιμάκωσης του πένθους και της απόστασης. Ξεκινά από το κοντύτερο Κάστελλας (ψηλός γκρεμός απέναντι από το σπίτι της στη Μουκάλα) βλέπει το Πεταλίδι βραχονησίδα στην είσοδο του λιμανιού των Καταπόλων μακρύτερα και καταλήγει στο απώτατο σημείο για κείνη στην άλλη άκρη του νησιού, στην Παναγία την Επανωχωριανή. β) πιθανόν και για λόγους ομοιοκαταληξίας. Όπως και να ‘χει μοιρολόϊ για ζώα δεν είναι συνηθισμένο. Σε ερώτημά μου στη Μ. Μ. Ρούσσου για το Πεταλίδι, μου απάντησε ότι μπορεί να υπάρχει και στη Γιάλη κανένα βραχάκι που να το λένε έτσι και γι’ αυτό το μοιρολόϊ είναι Γιαλίτικο. Το συμπέρασμά της δε θεμελιώνεται γιατί δεν υπάρχει τέτοια τοποθεσία.
  20. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδου, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι πρόκειται για αριστούργημα της λαϊκής δημιουργίας σε εικόνες, δύναμη και τρυφερότητα. Το δίστιχο υπάρχει και στη συλλογή της Άννας Πρασίνου – Λάμπρου.
  21. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδου και η Πλυτώ Γεράκη, 76 ετών, από τη Χώρα, ανηψιές της Άννας Α. Νικηφοράκη που είπε το μοιρολόϊ στο θάνατο των παιδιών της γύρω στα 1930.
  22. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Πλυτώ Γεράκη, 76 ετών, από τη Χώρα.
  23. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Βιργινία Ρούσσου, 82 ετών, από την Καλοταρίτισσα. Το είχε πει η ίδια στο θάνατο του άντρα της Γιώργη. (Το δίστιχο υπάρχει και στη συλλογή της Άννας Πρασίνου – Λάμπρου).
  24. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Πλυτώ Γ. Γεράκη, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λεγόταν σε άρρωστο σύζυγο με πληγή.
  25. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το δίστιχο ειπώθηκε το 1939, για έναν από το αντρόγυνο που φεύγει νέος.
  26. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγελία Δ. Πατηνιώτη, 63 ετών, από την Αρκεσίνη. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το είχε πει η ίδια στο θάνατο του πατέρα της. Σημειώνει επίσης ότι το μοιρολόϊ είναι βέβαια παλιότερο (όπως βγήκε από τη συζήτηση) και το χρησιμοποίησε στην περίσταση.
  27. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ουρανία. Γ. Αρτέμη, 60 ετών, από Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το είπε η γιαγιά της η Μαγιάσαινα για το θάνατο των δυο κοριτσιών της και ότι ήταν αρκετά συχνό μοιρολόϊ, κυρίως στη δεκαετία του 1910, λόγω των επιδημιών και των πολέμων (γρίππη 1918). Το ίδιο είχε πει και η Μαρούλη Γ. Μαύρου, χάνοντας κι αυτή δυο παιδιά καθώς και η Ευαγγελία Μιχαήλ Πρέκα. (Το δίστιχο υπάρχει και στη συλλογή της Άννας Πρασίνου – Λάμπρου).
  28. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Δ. Μαύρου, φουρνάρισσα, 88 ετών, από τη Χώρα και ότι η πληροφορία του δόθηκε το 1986. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λεγόταν από παντρεμένη γυναίκα για τον πεθαμένο άντρα της.
  29. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Άννα Κ. Γιανακού, 74 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λεγόταν από γυναίκα για τον άντρα της.
  30. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητές του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν οι: Στάθης Ι.Νομικός, 78 ετών, αγρότης-ναυτικός, από τη  Χώρα και η Ειρήνη Νικ. Συνοδινού, 64 ετών, (γένος Νικ. Γιαννακού/Καστάνη), νοικοκυρά, από τη Χώρα.
    Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι και τη μία και την άλλη παραλλαγή τραγουδούσαν μέχρι πρόσφατα οι γέροι καθώς πλησιάζει ο θάνατος. Συγκεκριμένα την πρώτη παραλαγή έλεγε με σκοπό μουρουριστό καθισμένος στο μαγκάλι ο γέρων τότε Ι. Μάρκου Νομικός (ο μαστρογιάννης ο Γύφτος) που πέθανε το 1978. Τη δεύτερη απήγγειλε συχνά τα τελευταία χρόνια ο Νικήτας Γ. Γιαννακός (Καστάνης) προαισθανόμενος το τέλος του. Θεωρείται καλό ο θάνατος να επέλθει Σάββατο και η κηδεία να γίνει Κυριακή. Μερικοί μάλιστα δεν άφηναν τα οικεία τους πρόσωπα (γυναίκα, κόρη) να φεύγουν από το σπίτι Σάββατο μήπως και πεθάνουν και πάνε «ασυνόδευτοι». Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι τα τελευταία του είπε η γυναίκα του Νικ. Γιαννακού, Ασπασία, τον Αύγουστο του 2004. Ο προαναφερθείς πράγματι πέθανε Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου του 2004 (90 ετών).
  31. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγελία Θηραίου, 77 ετών, από τη Λαγκάδα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ειπώθηκε για συκοφαντημένη και άδικα κακολογημένη κοπέλα στον Ποταμό τη δεκαετία του 1920.
  32. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το δίστιχο ήταν μοιρολόϊ που είπε η Ε. Κ. Νομικού (Μαγιάσαινα) γύρω στο 1918 για το θάνατο της κόρης της Ουρανίας. Το «ταίριαξε» μόλις είδε τον αρραβωνιαστικό της κόρης της Λουκά Αντ. Φωστιέρη που πήγε στο σπίτι κατευθείαν ερχόμενος από το βαπόρι. Ο Λ. Φωστιέρης υπηρετούσε τη θητεία του ως ναύτης κι ετοιμαζότανε για το γάμο του. Κατά το έθιμο έβαλε τα κουφέτα του γάμου στο φέρετρο της νεκρής αρραβωνιαστικιάς του. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι τις πληροφορίες του έδωσε η Ουρανία Γ. Αρτέμη, 60 ετών, εγγονή της Μαγιάσαινας.
  33. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδη (Οικονομίδαινα), 75 ετών, από τη Χώρα.
  34. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητής του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν ο:  Ε. Σίμος, 82 ετών, αγρότης, από το Βρούτση. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι το δίστιχο ειπώθηκε από τη Μυλωνού για το θάνατο του Ρηνιού του Κωστή γύρω στα 1915.
  35. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το δίστιχο ειπώθηκε από την Ζαφ. Πρασίνου για το γιο της Νικήτα γύρω στα 1958. Την πληροφορία του έδωσε η εγγονή της Μαρία Γ. Φωστιέρη. (Το δίστιχο υπάρχει και στη συλλογή της Άννας Πρασίνου – Λάμπρου).
  36. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ουρανία Γ. Αρτέμη, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι το μοιρολόϊ είπε η Διασυνώ Ι. Νομικού στο θάνατο του άντρα της μαστρογιάννη Ι. Νομικού (γύφτου) .
  37. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητής του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν ο: Αντ. Γ. Μαύρος, 85 ετών. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι το μοιρολόϊ είπε η Μαριγώ της Καλυψώς για τη μάνα της Καλυψώ Ι. Βλαβιανού (Δημάρχου).
  38. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η  Άννα Ν. Πάσαρη, 81 ετών, από την Καλοταρίτισσα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι το μοιρολόγησε πατέρας στο θάνατο της κόρης του που πέθανε στη γέννα του πρώτου παιδιού της, ενθυμούμενος ότι το υδρομαντείο του Αγίου Γεωργίου του Βαλσαμίτη είχε – όταν απευθύνθηκε σ’ αυτό να ρωτήσει για το γάμο της κόρης του – δείξει σημάδια θανάτου, όπως το μοναχό πουλάκι μέσα στο ποτήρι του Αγιάσματος.
  39. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγελία Δ. Πατηνιώτη, 63 ετών, από την Αρκεσίνη. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι ήταν μοιρολόϊ που απευθύνεται σε γυναίκα που κλαίει για το θάνατο του άντρα της από την κόρη της και υπόσχεται στήριξη και παρηγοριά. Το είπε η ίδια η πληροφορήτρια απευθυνόμενη στη μάννα της.
  40. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ιωαννίδου, (του Κυριακού), 92 ετών, από τη Χώρα.
  41. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγ. Αντ. Μαύρου, (Σοφής), 67 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι αντί παιδί μου και όποιο πρόσωπο (γυναίκα, πατέρα κλπ) ή όνομα, εδώ ειπώθηκε Μαστρομιχάλη στο καλό.
  42. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδου, 76 ετών, από τη Χώρα.
  43. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριές του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν οι: Πλητώ Γ. Γεράκη, 76 ετών, από τη Χώρα και η Θεώνη Γαβαλά, 80 ετών.
  44. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Πλητώ Γ. Γεράκη, 76 ετών, απο τη Χώρα.
  45. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητές του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν οι: Βιργινία Ρούσσου, 82 ετών, αγράμματη, από την Κολοφάνα και ο Νικ . Κωβαίος, 82 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι το δίστιχο ειπώθηκε από τον  Πέτρο Κολλυδά, τον περίφημο βιόλαζη.
  46. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Οικονομίδη, 76 ετών, από τη Χώρα.
  47. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφοριοδότης του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν ο: Νικ. Λ. Κωβαίος, 82 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι το δίστιχο ειπώθηκε από την Μ. Β. Σίμου (Μοσκούδι του Ντουρνελή) το 1935, για το θάνατο της κόρης της, νέας από φυματίωση.
  48. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριές του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν οι: Ειρήνη Οικονομίδη, 75 ετών, από τη Χώρα, η Θεώνη Γαβαλά, 80 ετών και η Καλλιόπη Λ. Γαβαλλά, 65 ετών, από τα Κατάπολα.
  49. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητής του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν ο: Στάθης Νομικός, 63 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι το δίστιχο τραγουδούσε ο Γιάννης Μουράτης της Χαρχαλιάς, φυματικός, προαισθανόμενος το τέλος του.
  50. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Μ. Ν. Κωβαίου, 55 ετών, από τη Χώρα.
  51. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το δίστιχο ειπώθηκα από τη Διασυνώ Ι. Νομικού (Μαστρογιάννη του Γύφτου) στο θάνατο του γιου της Θοδωρή γύρω στα 1920. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι αντί του ονόματος του πεθαμένου λέγανε και το στερεότυπο πέθανε το παιδάκι μου.
  52. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Διασυνώ Ι. Νομικού (γένος Κανακάρη), 74 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι:
    α) Λέγανε όποιο όνομα μοιρολογούσαν (εδώ Παρασκευά για το θάνατο του Παρασκευά Γ. Νομικού, ετών 35 – το δίστιχο ειπώθηκε από την ίδια την την πληροφορήτρια) ή την αγάπη, ή το παιδάκι μου.
    β) Συναντιέται και ως εξής:
    Άναψε Κώστα, (Γιώργη, Μάρκο κλπ.) το κερί κι έλα στο μισοστράτι, γεγονός που αποτελεί προτροπή σε πεθαμένο συγγενή να προϋπαντήσει το νεκρό. Πληροφορήτρια για αυτή την εκδοχή του δίστιχου ήταν η: Βιργινία Γ. Ρούσσου, 82 ετών, αγράμματη, από την Καλοταρίτισσα.
  53. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Μαρούση Ν. Κωβαίου, 55 ετών, από τη Χώρα.  Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι: το δίστιχο ειπώθηκε από την ίδια στο θάνατο της μάνας της. (Το δίστιχο υπάρχει και στη συλλογή της Άννας Πρασίνου – Λάμπρου).
  54. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρ. Ι. Οικονομίδη, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι: το δίστιχο είναι μοιρολόϊ αλλά ταυτόχρονα και ύμνος πικρός στη μάνα.
  55. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ουρανία Γ. Αρτέμη, 77 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος  ότι: το δίστιχο είναι μοιρολόϊ για το θάνατο της ….. Ι. Πολίτου (Πολίταινας) γύρω στα 1945 η οποία είχε τρία παιδιά στην Αμερική.
  56. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγελία Ρ. Βεκρή, 73 ετών, από τη Χώρα.
  57. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν μοιρολόϊ της Σεβαστής Ν. Ιακωβάτου (Λουδάρου) για το θάνατο των δυό παιδιών της (8 ετών και ενός) από πνιγμό στο πηγάδι έξω από τον αυλόγυρο του Γυμνασίου που σήμερα έχει χωθεί και σκεπαστεί. Απευθύνεται στον άντρα της Ν. Ιακωβάτο-Λουδάρο, τον για κάποια χρόνια Δήμαρχο Αμοργού, που βρισκόταν στο Βόλο για δουλειές γύρω στα 1890.
  58. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι η Μητρόπολη ως μεγάλη εκκλησία (χωρίς να είναι) ονομάζεται επισκοπή. Σήμερα δεν αποκαλείται έτσι παρά μόνο από ελάχιστους ηλικιωμένους. Υπάρχει χωράφι, βοσκότοπος νοτιοδυτικά της Χώρας στην περιοχή Χλωροβούνια πάνω από την περιοχή Μενδρινός που λέγεται (Ε)’πισκοπιανό και ανήκε στη Μητρόπολη. Σήμερα ανήκει στην Ασπασία Σπ. Νομικού (80 ετών).
  59. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρ. Ι. Οικονομίδου, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ειπώθηκε το 1919, στα Σαράντα της Μαρίας του Ρυάκα.
  60. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Μαρία Ρούσσου (γένος Δ. Πατηνιώτου), 34 ετών, από την Αρκεσίνη. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ειπώθηκε από τη Μαριώ Πατηνιώτου το 1980 στο θάνατο του άντρα της. Η Μαριώ Πατηνιώτου, γιαγιά της πληροφορήτριας, υπήρξε η γνώστότερη «μοιρολοΐτρα» της Κάτω Μεριάς.
  61. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Πλητώ Γεράκη, 76 ετών, από τη Χώρα.
  62. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Μ. Ν. Κωβαίου, 55 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λεγόταν και πάνω σε χορό όταν χόρευε ορφανός, ή νέος και πρόσφατα ορφανεμένος. Συνέβη στο χορό του Αντ. Στρατουδάκη και τραγούδησε ο Γιώργος Ι. Γιαννακός (Καστάνης).
  63. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδου , 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο συμπληρωνόταν ανάλογα και ως εξής: ο γιός απ’ τη μητέρα ή από το γιό η μητέρα. Για τις δυο αυτές εκδοχές, πληροφορήτριά του ήταν η:  Διασυνώ Γ. Νομικού, 74 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι δίστιχο ειπώθηκε από την ίδια στο θάνατο του Παρασκευά Γ. Νομικού (35 ετών) στην Αθήνα.
  64. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Θεώνη Γαβαλά, 80 ετών, από τον Ποταμό.
  65. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Βιργινία Ρούσου (Βεργούδι), 82 ετών, από την Καλοταρίτισσα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ήταν συνηθισμένο μοιρολόϊ για γυναίκα με μεγάλα παιδιά ξενιτεμένα.
  66. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδη, 76 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο λέγεται και για τους δυό, ή άντρα ή γυναίκα. Και επειδή συνήθως οι άντρες δε μοιρολογούσαν μπορεί να το έλεγε κάποια γυναίκα συγγενής του σπιτιού ή και απλά γνωστή.
  67. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το μοιρολόϊ αυτό αποτελούσε την εισαγωγή στα μοιρολόγια που ακολουθούσαν. Λεγόταν κυρίως για θάνατο νέων ανθρώπων. Ο πλάτανος, ήταν σημείο αναφοράς μέχρι το 1948 που τον ξερίζωσαν.
  68. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ευαγγελία Αντ. Μαύρου, (της Σοφής), 67 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το είχε ακούσει από τη Σοφία Μ. Συνοδινού (γένος. Ι. Γαβαλά, κόρη του λαϊκού ποιητή), στο θάνατο του άντρα της.
  69. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Βιργινία Γ. Ρούσσου, 82 ετών, αγράμματη, από την Καλοταρίτισσα.
  70. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριές του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν οι: Ειρήνη Νικ. Συνοδινού, 46 ετών, από τη Χώρα και η Διασυνώ Μ. Λουδάρου, 86 ετών, από την Αρκεσίνη. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο συναντιέται και ως παράπονο για χωρισμό. Πληροφορήτριές του για αυτή τη χρήση του δίστιχου ήταν οι: Βιργινία Γ. Ρούσσου, 82 ετών, αγράματη, από την Καλοταρίτισσα και η Διασυνώ Γ. Νομικού, 74 ετών, από τη Χώρα. Το δίστιχο ειπώθηκε στην κηδεία Παρ. Γ. Νομικού (35 ετών), το 2004.
    Σημειώνει επίσης ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ήταν πολύ συνηθισμένο σε όλες τις κηδείες και ότι λέγεται και αποφθεγματικά στις συζητήσεις.
  71. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Άννα Κ. Γιαννακού, 74 ετών, από τη Χώρα.
  72. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ειρήνη Ι. Οικονομίδου, 76 ετών, από τη Χώρα.
  73. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Αργυρώ Νικ. Ρούσσου, 94 ετών, από την Καλοταρίτισσα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ήταν μοιρολόϊ για τον άντρα της.
  74. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Μαρουσώ Μ. Λουδάρου, 50 ετών, Δασκάλα, από την Αρκεσίνη. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι θεωρείται καλό να πεθάνεις Σάββατο και να ταφείς Κυριακή.
  75. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το δίστιχο έιναι του 1887. Ειπώθηκε από την Καλλιώ Δ. Γιαννακού για το σκοτωμένο γιό της, Νικήτα Γ. Πράσινο (του Σπιτίσιου) στην ορεινή περιοχή του Ριχτιού για προσωπικές και κτηνοτροφικές διαφορές, του οποίου το πτώμα δε βρέθηκε.
  76. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, το μοιρολόϊ ειπώθηκε το 1887 στο μνημόσυνο του εξαφανισθέντος Νικήτα Δ. Γιαννακού (Βιλλόπαιδου) θύματος άγριας δολοφονίας στην περιοχή του Ριχτιού. Το είπε η γυναίκα του Άννα η περίφημη Φιγουρίνα ή Φιγουρίνι, ονομασθείσα έτσι για τη χάρη και την κομψότητά της παρά το μικρό ύψος της. Υπήρξε πρακτική μαμή, γητεύτρα και σαβανώτρα. Θυμόσοφη και ευφυής άφησε έντονη την ανάμνησή της κυρίως στο γυναικείο κόσμο της Χώρας.
  77. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ουρανία Γ. Αρτέμη, 77 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος το δίστιχο ειπώθηκε από την παπαδιά Καλλιώ Ι. Νομικού στο θάνατο του άντρα της παπα-Γιάννη Κ. Νομικού, ενορίτη Ποταμού.
  78. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ρηνιώ Ι. Οικονομίδη, 70 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ειπώθηκε από την για τον άντρα της Ι. Οικονομίδη.
  79. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορήτριά του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν η: Ε. Γ Γιαννακού, (του Ρυάκα), 97 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο συναντιέται και ως ερωτικό (χωρισμού).
  80. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του Γεωργίου Μαύρου, πληροφορητής του για το συγκεκριμένο δίστιχο ήταν ο: Νικ. Κωβαίος, 82 ετών, από τη Χώρα. Σημειώνει ο Γ. Μαύρος ότι το δίστιχο ειπώθηκα από το Μοσκούδι του Ντουρνελή (Μόσχα Β. Σίμου) για το θάνατο της κόρης της περίπου το 1935.
Multimedia
Return